Türkiye 'nin Eyüpsultan İlçesi GNU/Linux kullanıyor

yazan: Devin Ulibarri — Published on 2022.06.21 11:55

Katkıda bulunanlar: Hüseyin GÜÇ

Read in English.

Eyüpsultan, İstanbul'un Avrupa yakasında yer alan bir ilçedir. Eyüpsultan ilçesinin yüzölçümü 242 km²'dir. Eyüpsultan ilçesi 2018 nüfus sayımı verilerine göre 21 mahallesi ve yedi köyü ile 383.909 nüfusa sahiptir. Bu yazıda, Eyüpsultan Belediyesi 'nin Pardus Proje lideri Hüseyin GÜÇ, Eyüpsultan 'ın neden özgür yazılımı seçtiğini açıklıyor.

Pardus Nedir?

Pardus, 2003 yılında geliştirilmeye başlanan GNU/Linux işletim sisteminin bir dağıtımıdır. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu'nun bir enstitüsü olan Ulakbim tarafından geliştirilmektedir. Pardus GNU/Linux, Debian GNU/Linux tabanlıdır ancak Türkiye'deki kullanıcıların uygulama ve alışkanlıklarına uygun olarak kullanılmak üzere yeniden tasarlanmıştır.

LibreOffice, GIMP, VLC ve diğer özgür yazılım programları, Pardus GNU/Linux işletim sisteminde varsayılan olarak kullanılan uygulamalardır.

Editoryal not: Bu hikaye, çok sayıda kişi için özgürlük merdivenindeki ilerlemeyi göstermesi bakımından cesaret verici olsa da, depoları yalnızca ücretsiz yazılım içeren tamamen ücretsiz dağıtımlar https://www.gnu.org/distros/free-distros.tr.html adresinde listelenmiştir.

Belediye çalışanı fotoğraflarını Windows teması ile hazırlanmış Pardus ile düzenliyor

Ayrıca Eyüpsultan Bilgi İşlem Müdürlüğü olarak, tarafımızca yapılan özelleştirmeler ile Pardus'un Microsoft Windows'u andıran bir teması bulunmaktadır ve herkesin aşina olduğu diğer ortak özel yazılımları içermektedir. Bu tema seçimi, kullanıcıların değişime olan direncini kırmak amacı ile yapılmıştır.

Proje nasıl başladı

2014 yılında yapılan Belediye seçimlerinden sonra, yeni yönetim (mali analiz raporları aracılığıyla) tescilli yazılımların lisanslanması için büyük miktarda para harcandığını fark etti.

Maliyetleri düşürmek isteyen Belediye Yönetimi, bu konuya bir çözüm bulunması için çalışma yapılmasını istedi.

Teknisyen, çağrı merkezi personeline uzaktan destek veriyor

Eyüpsultan Belediyesi Bilgi İşlem Müdürlüğü olarak Microsoft Windows'un Pardus GNU/Linux ile değiştirilmesini önerdik. Özgür yazılıma geçiş tercihimizi, "bir şirketten bağımsız olma isteği ve yüksek lisans ücretlerinden elde edilecek tasarruf" olarak tanımladık.

Ek olarak, dört özgürlüğün bütçe dışındaki şeyleri nasıl iyileştireceğinden bahsettik. Örneğin yönetime, kullanıcıların özgür yazılımları kullanırken bilgisayarlarında çalışan programlar üzerinde sahip oldukları haklardan tam olarak yararlanabileceklerini anlattık.

Ayrıca herkese, çalıştırdıkları yazılım tescilli olduğunda, bunun bir şirketin kullanıcı üzerinde hak iddia ettiği anlamına geldiğini ve bu tür bir sahiplik iddiasının kullanıcılara yazılımı nasıl kullanabilecekleri veya kullanamayacakları konusunda kısıtlamalar getirebileceği konusunda bilgilendirdik. Yönetime ve personelimize bu durumun kabul edilemez olduğunu söyledik. Bu ve benzeri argümanlar, belediye olarak bizim özgür yazılıma geçişimizi etkileyen belirleyici faktörler arasındaydı. Sonuç olarak hazırladığımız dönüşüm planı, belediye yönetimine sunulmuş ve kabul görmüştür.

Dönüşüm nasıl başladı?

Belediye yönetimi projeyi onayladı ve Ocak 2015'te Eyüpsultan Belediyesi LibreOffice gibi ücretsiz ofis yazılımı uygulamalarını (örneğin Writer, Calc, Impress vb.) kullanmaya başladı. Uygulamalar öncesinde kurum personeline LibreOffice yazılımı ile ilgili temel kullanıcı eğitimleri verilmiştir. Zamanla, kullanıcılar yavaş yavaş ve istikrarlı bir şekilde ücretsiz sistemlere yönlendirildi .

Çağrı merkezi personeli Windows teması ile hazırlanmış Pardus ile vatandaşa hizmrt veriyor

Pardus GNU/Linux kurulumu, kullanıcı eğitimlerini başarı ile geçenlerin bilgisayarlarıyla başladı. Pardus GNU/Linux'a geçişte eğitim önemli bir unsurdu. İnsanları uygun bir eğitim almadan yeni yazılımları kullanmaya zorlamanın, verilen hizmetin aksamasına neden olacağına inanıyoruz. Eyüpsultan belediyesi vatandaşlarına 7/24 kesintisiz hizmet verdiği için belediye personelinin yeni yazılımı verimli kullanmayı öğrenmelerini sağlamamız gerekiyordu. Herhangi bir personelin direnişinin proje için başarısızlık riski taşıdığının bilincinde olarak, sorunsuz bir geçişe hazırlanmak için gerekli olan tüm özeni gösterdik.

Özgür yazılım dönüşüm projelerinde, personele düzgün ve etkili bir eğitim verilmesinin önemine inanıyoruz. Bu eğitim, stratejik olarak belirli zamanlarda ve proje hedeflerine uygun olarak tekrarlanmalıdır. Ayrıca BT personelinin Pardus GNU/Linux işletim sistemini kurma ve yönetme, hataların neler olduğunu anlama ve çözüm bulma konularında da eğitim alması gerekir. Bu eğitim oldukça detaylı olmalı ve gerçek hayattan örneklerle desteklenmelidir.

Diğer belediyeler ile bilgi paylaşımı

Eyüpsultan Belediyesi 'nin gerçekleştirdiği Pardus işletim sistemi dönüşümü örnek teşkil etmiş ve dolayısıyla diğer belediyeleri de teşvik etmiştir. Özellikle o zamandan beri kazanılan tüm deneyimler Üsküdar ve Pendik gibi diğer belediyelerle paylaşılmıştır.

Sonuç

Özgür yazılımı çalıştırma, kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve geliştirme yeteneği, onu kullanmayı seçen herkes için benzersiz bir fırsat sağlar. Özgür yazılımın, esneklik, yüksek performans, lisans ücretlerinden büyük maliyet tasarrufu, herhangi bir şirketten bağımsızlık ve birlikte çalışabilirlik standartlarına uygunluk gibi birçok avantajı vardır. Bu nedenle Eyüpsultan Belediyesi 'nin özgür yazılıma geçişi hem stratejik hem de pratik faydalar sağlamıştır. Yakın gelecekte daha fazla kuruluşun özgür yazılım felsefesini ve özgür yazılımın sağladığı fırsatları anlaması gerektiğine inanıyoruz.

Belediye bütçesi, tescilli yazılımdan özgür yazılıma geçişin bir sonucu olarak lisanslara ödenecek parayı kasasında tutmayı başardı. Bütçenin "özel yazılım lisansları" kaleminden elde edilen tasarruflar yeni projelere aktarılarak Eyüpsultan ilçesine verilen hizmetler arttırıldı. Özellikle çocuk parkları ve gezi bahçeleri ile yeni bisiklet yolları ve parkalardaki güvenlik kameralarının sayılarının arttırılması tasarruftan elde edilen para ile yapılan projelere örnek olarak gösterilebilir.

Ayrıca teknik eğitim verdiğimiz sınıfların sayısını artırarak gençlere robotik ve kodlama dersleri vermeye başladık. Eyüpsultan Belediyesi, öğrencilerin kişiliklerini, yeteneklerini, hedeflerini ve kendilerini keşfetmelerini daha da geliştirmeleri için fırsatlar sunuyor. Gençleri teknolojiyle tanıştırıyor ve onları yeni teknolojiler üretmeye teşvik ediyor.

Çıkarılan sonuçlar

Eyüpsultan Belediyesi 'nin özgür yazılım göçünden çıkarılabilecek dersler şunlardır:

Dikkatli, ayrıntılı analiz ve planlama ile açıkça tanımlanmış hedefler belirleyin.
Proje boyunca sürekli destek sağlayın. Teknolojik değişikliklerin kullanıcılar üzerinde yarattığı potansiyel direnci aşmanın eğitim ve rehberlik sağlamaktan daha iyi bir yolu yoktur.

Bu cesur kararın sonucunda birçok İstanbul İlçe Belediyesi Pardus GNU/Linux işletim sistemine geçiş yapmak için çalışmalara başlamış veya şimdiden geçiş yapmıştır. Ülkenin diğer şehirlerindeki kurumlar da Pardus işletim sistemi ve özgür yazılım hakkında sorular sorarak artan ilgiyi dile getirdiler.

Pardus proje liderinden yorumlar, Hüseyin GÜÇ

*FSF personeli Devin Ulibarri, Eyüpsultan Belediyesi Pardus proje lideri Hüseyin GÜÇ'e belediyeyi özgür yazılım ile tanıştırmanın zorlukları ve fırsatları hakkında birkaç soru sordu.

FSF: Özgürlükler kullanıcılara, topluluklara ve kuruluşlara en çok nasıl yardımcı oldu??

GÜÇ: Özgür yazılımın en büyük avantajlarından biri, üretici bağımlılığından kaçınma yeteneğidir. Bu durum, maliyetleri düşürmenize ve tasarruflarınızı artırmanıza olanak tanır. Tescilli yazılım kullanmamak ve tek bir üreticiye bağımlı olmamak, uluslararası ticaret kısıtlamalarının etki riskini en aza indirir.

FSF: Pardus, kullanıcılarına hangi yollarla destek sunmaya devam ediyor?

GÜÇ: Pardus kullanıcılarının sorunlarını çözmek için forum sitesi (https://forum.pardus.org.tr) ve çağrı merkezi (4445773) bulunmaktadır. Sanırım bir çağrı merkezi aracılığıyla sorunlara yardımcı olan tek dağıtım olabiliriz.

FSF: Pardus'a ait özelleştirmeler için dışarıdan yükleniciler işe alındı mı? Eğer öyleyse, bu değişiklikler hiç yukarı akış koduna çekildi mi?

GÜÇ: Pardus, Tübitak Ulakbim (https://ulakbim.tubitak.gov.tr) tarafından kurulan bir ekiple geliştirilmeye devam ediyor. Ancak koda katkıda bulunmak isteyenler kodu (https://github.com/parduskurumsal) adresinden bulabilirler.

FSF: Son düşüncelerinizi okuyucular ile paylaşmak ister misiniz?